حسین توفیقیان؛ فریبا شریفیان؛ کتایون فکری پور
چکیده
در دوره ساسانی به واسطه رونق دین زرتشت، بناهای مذهبی بصورت آتشکدههای چهارتاقی ساخته می-شد. این آتشکدهها در برگیرنده فضاهای چهارتاقی گنبددار و گاها دارای رواق پیرامون بود که در بخش میانی بنا یک پایه ...
بیشتر
در دوره ساسانی به واسطه رونق دین زرتشت، بناهای مذهبی بصورت آتشکدههای چهارتاقی ساخته می-شد. این آتشکدهها در برگیرنده فضاهای چهارتاقی گنبددار و گاها دارای رواق پیرامون بود که در بخش میانی بنا یک پایه آتشدان تعبیه شده بود. آتش این آتشکدهها بر اساس رتبه و اهمیت شامل آتش بهرام، آتش آدران، آتش دادگاه و سپس آتشهای خانگی و شخصی بود. علیرغم مطالعات گسترده در سایر نقاط ایران، مطالعات اندکی در خصوص مظاهر آئین دین زرتشت شامل ساختار آتشکدهها و آتشدانهای سواحل خلیج فارس و تعیین نوع و اهمیت آتش فروزان در آنها صورت پذیرفته است. در سواحل شمالی خلیج فارس که بخش جنوبی حوزه مطالعاتی فارس محسوب می شود تنها دو آتشکده محمد آباد برازجان و آتشکده کناری شناسایی و معرفی شدهاند، همچنین تعدادی پایههای آتشدان در تل شهید، قلعه برازجان، آمامزاده شاه نور الدین، کشتو و تعداد بیشتری در بردستان معرفی شده است. علیرغم شناسایی این آثار اطلاع چندانی درخصوص جایگاه و رتبه آتش فروزان در این مراکز دینی وجود ندارد. در این مقاله ضمن اشاره مختصر به آتشکدهها و پایه آتشدانهای مکشوفه در سواحل شمالی خلیج فارس (محدوده استان بوشهر)، مهر کتیبهدار دوره ساسانی مشکوفه از بردستان که نشان دهنده آتش فروزان در آتشکدهای ایالتی در سطح آتشکده آذر فرنبغ در این منطقه است مورد مطالعه قرار میگیرد. فراوانی پایههای آتشدان، بقایای چندین آتشکده و شناسایی این مهر با کتیبه دور تا دور و علامت حکومتی ساسانی در بخش میانی مهر نشان دهنده مرکزیت بردستان در زرتشتیگری سواحل شمالی خلیج فارس در دوره ساسانی است.